اثرات ریواس بر چربی های خون در خرگوش هیپرلیپیدمیک

سابقه و هدف: بیماری های قلبی – عروقی از علل شایع مرگ ومیر و از کارافتادگی است که با ایجاد آترواسکلروز در عروق کرونر و پیشرفت آن به وجود می آید. عوامل زمینه ساز ایجاد chd که موسوم به ریسک فاکتورهای قلبی اند متعدد هستند و در بین آنها افزایش کلسترول خون یک ریسک فاکتور اصلی به حساب می آید. شواهد نشان می دهد که لیپوپروتئین های غنی از تری گلیسرید نیز به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آتروژنز نقش دارند. کم کاری های تیروئید موجب زیاد شدن کلسترول، تری گلیسرید و هیپرتانسیون دیاستولیک شده و لذا زمینه ساز chd و برخی دیگر از اختلالات عمل قلب می شوند. در این پژوهش اثرات عصاره های آبی و الکلی گیاه ریواس (rheum ribes) که از خانواده پلی گوناسه و گونه ای از گیاه است که در ایران می روید، بر چربی های خون در خرگوش هیپوتیروئید مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: برای ایجاد هیپرلیپیدمی، به آب مصرفی خرگوش های سالم مقدار (w/v) 05/0 درصد پودر متی مازول برای مدت 7 هفته اضافه شد. خرگوش ها از پایان هفته چهارم به بعد هیپرلیپیدمیک شدند. در پایان 49 روز برابر پروتکل مطالعه، خرگوش ها به چند دسته تقسیم و به مدت 18 روز به شرح زیر تیمار شدند: گروه a به عنوان کنترل منفی، روزانه 15-10 میلی لیتر آب مقطر، گروه b به عنوان کنترل مثبت روزانه مقدار 570 میلی گرم پودر اسید نیکوتینیک، گروه c و گروه d روزانه به ترتیب مقدار g/kg b.w 4 پودر عصاره آبی و پودر عصاره الکلی ریواس در آب مقطر به صورت خوراکی دریافت نمودند. در پایان هفته 4 و 7 از تجویز متی مازول و نیز 10 و 18 روز پس از تیمار از خرگوش ها در شرایط مناسب خون گیری به عمل آمد و کلسترول و تری گلیسرید سرم با روش های آنزیماتیک روتین آزمایشگاهی اندازه گیری شدند. یافته ها: متی مازول موجب افزایش معنی دار کلسترول در پایان هفته چهارم و هفتم (p<0.001) و نیز موجب افزایش معنی دار تری گلیسرید در پایان هفته چهارم (p<0.001) گردید. سطح تری گلیسرید در پایان 49 روز، افزایش نشان داد ولی معنی دار نبود. عصاره آبی در مقایسه با آب مقطر در روز 10 و 18 موجب کاهش معنی دار کلسترول به ترتیب به مقدار 34/56 درصد و 87/84 درصد (p<0.01) گردید. این عصاره سطح تری گلیسرید را در روز دهم تیمار به میزان 29/11 درصد (ns) و در روز 18 تیمار به مقدار 88/66 درصد در مقایسه با آب مقطر کاهش داد (p<0.05). عصاره اتانلی ریواس در پایان 10 روز در مقایسه با آب مقطر غلظت کلسترول را به مقدار 56/40 درصد (p<0.05) و در پایان 18 روز به مقدار 27/72 درصد (p<0.01) کاهش داد. این عصاره غلظت تری گلیسرید را در روز 10 به میزان 39/34 درصد (ns) و در روز 18 به مقدار 14/79 درصد (p<0.01) کاهش داد. اسید نیکوتینیک در مقایسه با آب مقطر در پایان روز 10 و 18 سطح کلسترول را به ترتیب به مقدار 7/54 درصد (p<0.01) و 8/62 درصد (p<0.05) و سطح تری گلیسرید را به ترتیب به مقدار 11/62 درصد و 68/62 درصد (p<0.05) به طور معنی دار کاهش داد. نتیجه گیری: همان طور که نتایج نشان می دهد عصاره های آبی و اتانلی ریشه ریواس موجب کاهش معنی دار کلسترول (هر دو روز تیمار) و تری گلیسرید سرم (روز 18 تیمار) در خرگوش های هیپرلیپیدمیک می شوند و مقدار این کاهش ها نیز در حد اسید نیکوتینیک و یا بیشتر از آن است و لذا می توان مصرف فرآورده های ریواس را برای پایین آوردن چربی های خون در افرادی که کلسترول و یا تری گلیسرید بالاتر از طبیعی دارند پیشنهاد کرد.